آفت و زخم های دهانی و زبان و روش درمان آن ها

آفت و زخم های دهانی ضایعات کوچک و کم عمقی هستند که در مخاط دهان یا در پایه لثه ایجاد می شوند. بر خلاف تبخال، تبخال در سطح لب ایجاد نمی شود و مسری نیست، اما می تواند دردناک باشد و خوردن و صحبت کردن را دشوار کند. اکثر عفونت ها در عرض یک یا دو هفته خود به خود از بین می روند. اگر ضایعه به طور غیرعادی بزرگ یا دردناک است، یا به نظر نمی رسد که بهبود یابد، باید با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید.

آفت دهان (آفت دهان) یک نوع شایع زخم است که روی غشاهای مخاطی (معمولاً در حفره دهان) ایجاد می شود. نام های دیگر آفت ها عبارتند از: استوماتیت آفتی راجعه و شانکر. آفت ها معمولاً گرد هستند و در نواحی نرم دهان مانند لب ها، گونه ها یا زیر زبان ظاهر می شوند. برخی افراد زخم های دهان را زمانی مسری می دانند که خوش خیم و غیر مسری باشند و به صورت زخم های منفرد یا خوشه ای ظاهر شوند.

در بیشتر موارد، زخم‌های آفتی عود می‌کنند، وضعیتی که به نام استوماتیت آفتی (RAS) شناخته می‌شود. این بیماری در هر دوره بین ۷ تا ۱۰ روز طول می کشد. علت زخم های دهان ناشناخته است و درمان خاصی برای آفت دهان وجود ندارد، اما گزینه های درمانی مختلفی برای این بیماری وجود دارد.

آفت دهان نشانه چیست؟

علت ایجاد آفت ناشناخته است، اما تصور می‌شود که زخم ناشی از یک یا ترکیبی از محرک‌های خارجی باشد. همچنین ممکن است تا حدی ژنتیکی باشد. تقریباً ۴۰ درصد از افرادی که زخم دارند، سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. از هر ۵ نفر حدود ۱ نفر این مشکل را دارد و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی ظاهر می شود.

علل احتمالی زخم آفت عبارتند از:

فشار
آسیب جزئی به داخل دهان، به عنوان مثال بریدگی، سوختگی، گاز گرفتن در حین غذا خوردن، کار دندانپزشکی، استفاده از مسواک سفت یا دندان
مصنوعی نامناسب
خانواده محور
سدیم لوریل سولفات (ماده فعال در برخی از خمیردندان ها و دهانشویه ها) به عنوان محرک شناخته نمی شود، اما مدت زمان بهبود زخم را طولانی می کند.
برخی غذاها و نوشیدنی ها مانند قهوه، شکلات، تخم مرغ، پنیر و غذاهای اسیدی یا تند
کمبود برخی ویتامین ها یا مواد معدنی از جمله روی، B12، فولات (b9) و آهن
واکنش آلرژیک به باکتری های دهان
استفاده از محصولات تنباکو
تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری
سیستم ایمنی ضعیف به دلیل برخی بیماری های مزمن (نقص ایمنی)

انواع آفت و زخم های دهانی و زبان

آفت‌های دهانی که به نام زخم‌های دهان نیز شناخته می‌شوند، به سه دسته تقسیم می‌شوند: مینور، ماژور و هرپتی‌فرم.

زخم های کوچک: این نوع شایع ترین است و زخم های کوچک بیضی شکل و قرمزی برای شما ایجاد می کند که در عرض یک یا دو هفته خود به خود بهبود می یابند بدون اینکه جای زخم باقی بماند.
زخم‌های بزرگ: این نوع زخم‌ها دردناک‌تر و بزرگ‌تر هستند و با لبه‌های ناهموار، تا ۶ هفته طول می‌کشد تا بهبود پیدا کنند و می‌توانند جای زخم‌ها را بر جای بگذارند.
زخم های هرپتی فرم: این نوع نادر که معمولا در افراد مسن دیده می شود شامل گروهی از زخم های کوچک است که به زخم بزرگتری تبدیل می شوند و معمولاً در عرض ۱ تا ۲ هفته بدون ایجاد اسکار بهبود می یابند.

علائم آفت یا زخم دهانی

به غیر از خود ضایعات، این بیماری علائم بسیار کمی دارد. برخی از افراد ممکن است قبل از ایجاد زخم، احساس سوزش یا خارش در دهان داشته باشند و این می تواند تا حدودی دردناک باشد. هنگامی که زخم ایجاد می شود، فرد درد موضعی با درجات مختلف را تجربه می کند.

آفت دهان زخم هایی هستند که در دهان ظاهر می شوند و معمولاً با پوشش سفید یا زرد و حاشیه قرمز تشخیص داده می شوند. اما علت این زخم های دردناک چیست؟

قبل از ظاهر شدن بثورات، ممکن است احساس سوزش کنید. در طی ۳ تا ۴ روز اول، درد و سوزش به اوج خود می رسد و سپس به تدریج کاهش می یابد. این زخم‌ها معمولاً در داخل دهان، زیر زبان، پشت لب‌ها، داخل گونه‌ها یا روی و اطراف زبان ایجاد می‌شوند.

علائم شامل تاول یا زخم با حاشیه قرمز و مرکز سفید، درد حتی بدون غذا خوردن، و احساس سوزش یا خشکی هنگام ظاهر شدن تاول است. برخی غذاها مانند مرکبات یا فلفل ها می توانند درد را تشدید کنند.

دلایل آفت زدن دهان و زبان چیست؟

آفت دهان می تواند به دلایل زیادی ایجاد شود و گاهی اوقات یافتن علت دقیق برای هر فردی دشوار است. با این حال، در اینجا برخی از رایج‌ترین عواملی که می‌توانند منجر به آفت دهان شوند، آورده شده است:

صدمات دهانی: صدمات ناشی از گاز گرفتن داخل گونه، مسواک زدن شدید، خوردن غذاهای سفت یا تیز مانند چیپس یا اقدامات دندانپزشکی می تواند به بافت دهان آسیب برساند و زمینه ساز طاعون شود.
خوردن بیش از حد غذا و گرما: برخی افراد با خوردن آجیل، تنقلات جویدنی یا حتی برخی غذاها ممکن است دچار زخم های دهان شوند.
استرس و اضطراب: تجربه شخصی نشان می دهد که دوره های پر استرس می تواند با افزایش شیوع زخم های دهان همراه باشد.
کمبود مواد مغذی: کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12، آهن، فولات و روی می‌تواند در ایجاد آفت‌ها نقش داشته باشد.
واکنش های آلرژیک: برخی از افراد ممکن است به برخی غذاها، مکمل های غذایی، یا حتی خمیردندان ها و دهان شویه هایی که منجر به آفت می شوند حساسیت داشته باشند.
تغییرات هورمونی: برخی از زنان تجربه کرده اند که تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی، بارداری یا یائسگی می تواند منجر به آفت شود.
بیماری های دهان: بیماری هایی مانند بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده، بیماری Bechterew و HIV/AIDS می توانند باعث ایجاد زخم دهان شوند.
مصرف برخی داروها: داروهایی مانند NSAID ها، داروهای فشار خون و داروهای شیمی درمانی گاهی باعث ایجاد آفت می شوند.
عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی آفت می تواند خطر ابتلا به آفت را افزایش دهد.
عادات غذایی: خوردن برخی از غذاهای تند و اسیدی مانند مرکبات یا غذاهای حاوی برخی آلرژن ها می تواند باعث تحریک و زخم های دهان شود.

اگرچه دلایل زیادی برای ایجاد آفت وجود دارد، تشخیص دقیق علت ممکن است نیاز به معاینه و آزمایشات پزشکی داشته باشد. در صورت تکرار مکرر زخم های دهان و یا عدم بهبود زخم ها، لازم است با پزشک متخصص مشورت شود تا علت اصلی آن مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.

پیشگیری از زخم‌های آفتی دهان و ز بان

برای کاهش احتمال شیوع زخم، به ویژه برای کسانی که سابقه زخم های مکرر شانکر دارند، اقدامات زیر توصیه می شود:

پرهیز از غذاهایی که باعث ایجاد زخم دهان می شوند
روی یک رژیم غذایی سالم و متعادل با مقادیر کافی مواد مغذی و ویتامین ها تمرکز کنید
رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک نرم برای جلوگیری از تحریک
استرس را کاهش دهید و به اندازه کافی بخوابید

تفاوت بین آفت دهان و تبخال

آفت دهان

محل: آفت ها عمدتاً در دهان از جمله لب ها، زبان، گونه ها و کام ایجاد می شوند.
شکل ظاهری: زخم های کوچک، گرد یا بیضی شکل با مرکز سفید یا زرد و حاشیه قرمز.
علت: کاملا مشخص نیست، اما عواملی مانند استرس، آسیب به حفره دهان، گرمای زیاد در برخی افراد، کمبود ویتامین ها، واکنش های آلرژیک و برخی بیماری های دهان می تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد.
انتقال: برفک دهان مسری نیست و نمی تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

تبخال (هرپس سیمپلکس)

محل: تبخال معمولاً در خارج از دهان به خصوص در اطراف لب ظاهر می شود.
شکل ظاهری: تاول های کوچک پر از مایع، اغلب به صورت گروهی، که زخم می زنند و پس از ترکیدن پوسته ای ایجاد می کنند.
علت: زخم دهان توسط ویروس هرپس سیمپلکس (عمدتاً HSV-1) ایجاد می شود که در صورت فعال شدن باعث ایجاد تاول های مشخصه می شود.
انتقال: تبخال مسری است و از طریق تماس مستقیم با تاول ها یا مایع موجود در آنها منتقل می شود.
تفاوت اصلی: تفاوت اصلی بین زخم های دهان و تبخال علت و محل ظاهر شدن آنها است. زخم های دهانی مسری نیستند و در داخل دهان ایجاد می شوند، در حالی که تبخال ناشی از یک ویروس مسری است و بیشتر در خارج از دهان ایجاد می شود. تشخیص صحیح این دو حالت می تواند به انتخاب روش درمانی مناسب و جلوگیری از انتقال تبخال به افراد دیگر کمک کند.

تشخیص آفت دهانی

هیچ آزمایشی برای تشخیص آفت لازم نیست. پزشک یا دندانپزشک می تواند آنها را از طریق معاینه شناسایی کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای بررسی سایر مشکلات و بیماری‌هایی که باعث ایجاد بثورات می‌شوند، توصیه کند، به خصوص اگر بثورات شدید و مداوم باشد.

روش‌های درمان آفت دهان

روش های مختلفی برای درمان سریع آفت دهان وجود دارد که از جمله آنها می توان به داروها یا قرص های آفت دهان اشاره کرد.

گزینه‌های درمانی برای زخم‌های شدید دهانی شامل کورتیکواستروئیدهای موضعی (Corticosteroids)، آزاتیوپرین (Azathioprine)، داپسون (Dapsone)، کلشیسین (Colchicine)، پنتوکسی‌فیلین (Pentoxifylline)، تتراسایکلین خوراکی (Tetracycline) و تالیدومید (Thalidomide) است.

برخی از پزشکان از آنتی بیوتیک ها برای درمان آفت استفاده می کنند. البته تمامی داروهای ذکر شده باید توسط دندانپزشک تجویز شود.

نکته نهایی در مورد آفت و زخم های دهانی و زبان

آفت‌های دهانی، زخم‌های دردناک در دهان، می‌توانند به سرعت با داروهای خانگی مانند آب نمک، عرق کاسنی و ژل‌های شفابخش موضعی درمان شوند. در موارد شدید، پزشک ممکن است دهانشویه های دارویی و داروهای خوراکی تجویز کند. برای درمان موثر و ایمن آفت، مشاوره با یک متخصص مراقبت های بهداشتی همیشه ضروری است.

مقالات پیشنهادی

شیکه اجتماعی پزشکان