درمان ریشه دندان که با نام RCT نیز شناخته می شود، یک روش دندانپزشکی است که برای نجات دندانی که به شدت عفونی یا پوسیده شده است انجام می شود. درمان ریشه شامل برداشتن بافت و پالپ عفونی از داخل دندان، تمیز کردن و ضدعفونی کانال‌های ریشه و پر کردن آنها با مواد زیست سازگار برای مهر و موم کردن دندان است.
درمان ریشه دندان چیست؟
درمان ریشه دندان یکی از پیچیده ترین روش های دندانپزشکی است که برای درمان عفونت های شدید ریشه دندان استفاده می شود. از این روش می توان برای جلوگیری از کشیدن دندان و ترمیم آسیب های عمیق استفاده کرد.
اما به خاطر داشته باشید که برای به دست آوردن یک نتیجه خوب، باید یک متخصص کانال ریشه خوب پیدا کنید. زیرا انجام ناقص یا نادرست این فرآیند می تواند آسیب های جبران ناپذیری به سلامت دهان و دندان شما وارد کند.
در داخل بافت سخت دندان، بافت نرمی به نام پالپ دندان وجود دارد که حاوی رگ های خونی و اعصاب است. دندان بیرون می زند و در صورت تاخیر در بهبود ریشه این بافت ملتهب، به بافت نکروزه (مرده) تبدیل می شود و در نهایت منجر به آبسه و تورم بیمار می شود.
پوسیدگی عمیق، ترک و شکستگی دندان، ضربه و ترمیم در مجاورت عصب دندان از علل التهاب و عفونت در دندان است. در فرآیند درمان ریشه، این بافت ملتهب و عفونی برداشته میشود، کانال‌های دندان ضدعفونی می‌شوند و با ماده خنثی داخل کانال‌های دندان پر می‌شوند.
درمان ریشه دندان چگونه انجام می شود؟
درمان ریشه برای ترمیم و نگهداری دندان ها در جایی که پوسیدگی پیشرفت کرده و عفونی شده است استفاده می شود. در طی فرآیند عصب کشی، اعصاب و رگ های خونی ریشه دندان برداشته می شوند. کانال های دندانی به طور کامل تمیز می شوند و کاملا ایزوله و بسته می شوند تا هیچ بافت عفونی برای ارتباط با بافت های اطراف دندان باقی نماند.
در قسمت تاج دندان پوسیدگی و عفونت برداشته می شود، طول کانال های ریشه مشخص می شود، داخل آن با ابزار مخصوص تمیز و تخلیه می شود و در نهایت کانال ها با موادی که ریشه گیاه دارند و از گیاه تهیه می شود پر می شود.
در حالی که مراحل درمان تمام شده و پانسمان روی دندان است، باید غذاهای نرم بخورید و در مسواک زدن مراقب باشید تا پانسمان کنده نشود. در طول درمان با کمک آمپول های بی حس کننده، بیمار دردی را احساس نمی کند.
علت نیاز به درمان ریشه دندان
دلایل زیادی برای ایجاد التهاب در پالپ دندان یا از بین رفتن بافت سخت دندان وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر است:
- با پوسیدگی بسیار عمیق
- شکستن یا ترک خوردن دندان
- ضربات سنگین یا ضربه
- ترمیم های نادرست یا ناقص نزدیک عصب دندان
مراقبت های لازم پس از درمان ریشه دندان
- از خوردن غذای جامد به مدت ۲ ساعت با دندان ترمیم شده خودداری کنید.
- لازم است حداقل تا ۱۲ ساعت پس از درمان با دندان ترمیم شده غذا نجوید.
- برای جلوگیری از عفونت دندان، دندانپزشک معمولا آنتی بیوتیک تجویز می کند.
- بهتر است تا چند روز پس از درمان از دهانشویه استفاده شود.
- در صورت بروز درد می توان از مسکن ها استفاده کرد.
- بهتر است پس از مدتی آن را بپوشانید تا دندان ترمیم شده حفظ شود.
- احساس کوتاهی یا بلندی دندان تا چند روز پس از درمان طبیعی است. اگر این احساس ادامه داشت، به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
انواع روش های درمان ریشه دندان
- جراحی اپیکو
- عصب کشی یا اندو
- درمان ریشه مجدد یا ری اندو
عصب دندان در مرکز دندان همراه با رگ های خونی قرار دارد. پوسیدگی عمیق، ضربه به دندان یا ترک های موجود در آن نیاز به درمان ریشه دارد. احساس درد هنگام خوردن غذا یا نوشیدنی سرد یا گرم، نشانه وجود مشکل در ریشه دندان است.
علائم دندان‌های نیازمند درمان ریشه
- درد مداوم
- دردی که بیش از بیست ثانیه پس از تحریک طول می کشد (سرما/گرما)
- دردهای شبانه که خواب فرد را مختل می کند
مراحل درمان ریشه دندان
دانستن مراحل درمان ریشه و روش عصب کشی علاوه بر اینکه در کاهش اضطراب بیمار مؤثر است، در پاسخ به این سؤال که «درمان ریشه چقدر طول می کشد؟ نیز معمولاً مراحل درمان ریشه شامل می شود. :
- بررسی و تشخیص
در ابتدا و قبل از شروع مراحل اولیه درمان ریشه، دندانپزشک و متخصص کانال با معاینه ریشه دندان عفونی و گرفتن عکس از دندان آسیب دیده میزان عفونت و پوسیدگی را تعیین می کنند.
- مرحله اول درمان ریشه و بی حسی موضعی با تزریق آمپول بی حسی
مرحله اول درمان ریشه با تزریق آمپول با بیهوشی شروع می شود که با درد و سوزش برای چند ثانیه همراه است. اما در نهایت با بی حسی عمیق لایه ها و بافت داخلی دندان، در طی مراحل درمان ریشه، فرد دردی احساس نخواهد کرد. توجه داشته باشید که در صورت از بین رفتن بیهوشی یا احساس درد بیمار در حین درمان، آمپول حاوی بیهوشی مجددا تزریق می شود.
- ایجاد سوراخ در تاج دندان با استفاده از مته توربین برای دسترسی به پالپ و ریشه دندان
توربین دندانی یک دستگاه چرخان با سرعت بالا است و برای برداشتن پوسیدگی و بافت های سخت دندان در کوتاه ترین زمان ممکن استفاده می شود. در این مرحله از درمان ریشه سوراخ کوچکی روی سطح دندان ایجاد می شود تا متخصص درمان ریشه بتواند از توربین استفاده کند. بدون احساس درد یا آسیب به بافت اطراف برای دسترسی به پالپ دندان است.
- برداشتن تاج و عاج دندان با وسیله آنگل
دستگاه زاویه یا وسیله آنگل دندان گردش کمی دارد و برای رفع عفونت موجود در سطح تاج دندان استفاده می شود و آسیبی به تاج و عاج دندان وارد نمی کند و فقط عفونت و پوسیدگی موجود را برطرف می کند.
- تعیین طول ریشه با رادیوگرافی و آپکس فایندر
یکی از مهمترین مراحل درمان ریشه، کسب اطلاعات صحیح و دقیق از داخل کانال ریشه دندان است. یکی از روش های نوین معاینه ریشه دندان استفاده از دستگاه آپکس فایندر است.
- استخراج پالپ دندان با سوهان و شکل دهی کانال های ریشه
در این مرحله از درمان ریشه بسته به وضعیت دهان و دندان، نیاز بیمار و نظر متخصص ریشه و دندان از ابزارهای تخصصی مانند فایل های دندانی، فایل های دستی (k,h) یا فایل های چرخشی استفاده می شود.
ریمرها، بافت پالپ عفونی از محفظه پالپ و کانال های ریشه خارج می شود. این فایل ها شبیه دریل های کوچکی هستند که قابلیت خم شدن و تطبیق با شکل کانال دندان را دارند و به شکل اولیه خود باز می گردند.
- شستشوی کانال دندان با سرم یا محلول آنتی باکتریال در طول درمان
یکی از سوالات اصلی در مورد نحوه درمان ریشه دندان در مورد تمیز کردن کانال دندان است. در این مرحله از درمان ریشه، ریشه و پالپ دندان با سرم آنتی باکتریال کاملا تمیز می شود و عفونت و باکتری موجود از بین می رود.
احتمال عفونت مجدد دندان عصب کشی شده و احتمال ایجاد درد در دندان عصب کشی شده را کاهش می دهد. به همین دلیل روش عصب کشی دندان و تمیز کردن کامل دندان عفونی بسیار مهم است و یکی از مهمترین مراحل درمان ریشه می باشد.
- خشک کردن فضای کانال با کاغذ خشک کن
نقطه جاذب مخروط کاغذی با اندازه های مختلف است که برای خشک کردن و جذب مواد مایع در کانال ریشه استفاده می شود.
مخروط کاغذی دستگاهی مخروطی شکل است که از کاغذ (سلولز گیاهی) با خاصیت جذب آب، خون و برخی مایعات دیگر ساخته شده و محکم و بادوام است (به طوری که الیاف آن شکسته نشود و در طول زمان در ریشه رسوب نکند. ) که در درمان استفاده می شود ریشه برای خشک کردن و جذب مواد مایع داخل کانال ریشه استفاده می شود.
- استفاده از گوتاپرکا و سیلر برای پر کردن کانال ها و ریشه دندان
این ماده لاستیک مانند داخل کانال ها قرار می گیرد و با کمک دستگاه حرارتی اضافی آن ها خارج می شود، سپس متخصص ریشه با خنک کردن آن تا نوک آن متراکم می کند و در نهایت با پلاگر هندی متراکم می کند و در نهایت آن را روی کانال قرار می دهد.
در واقع، گوتاپرکا یک ماده زیست سازگار است. و سیستم دفاعی بدن را تحریک نمی کند و هیچ واکنشی در برابر آن نشان نمی دهد. از این ماده برای پرکردن ریشه دندان و جلوگیری از نفوذ باکتری ها استفاده می شود.
پر کردن موقت با گان آبچوراتور
در این مرحله از کانال ریشه، پر شدن دندان از گان آبچوراتور متراکم شده در کانال با کمک گان اپتوراتور شروع می شود و در عین حال گان آبچوراتور نیز از کانال خارج می شود.
- بستن سوراخ ایجاد شده آخرین مرحله درمان ریشه است
در مرحله نهایی درمان ریشه، سوراخ ایجاد شده برای دسترسی به کانال ها نیز در صورتی بسته می شود که دندان به شدت آسیب دیده باشد و نتواند به تنهایی ترمیم را تحمل کند. بسته به نظر دندانپزشک یا اندودنتیست ممکن است نیاز به قرار دادن اباتمنت در کانال برای تقویت دندان باشد.
- پانسمان دندانی و توصیه هایی برای ترمیم یا روکش
پس از اتمام فرآیند عصب کشی، با توجه به نیاز و موقعیت دندان و همچنین نظر دندانپزشک یا متخصص ریشه، ارجاع برای ترمیم و روکش دندان تهیه می شود.
ماندگاری نتایج کشیدن ریشه دندان چقدر است؟
مانند تمام روش های دندانپزشکی، نتایج تضمین نمی شود. با این حال، زمانی که درمان ریشه به درستی انجام شود، نتایج می تواند مدت طولانی باقی بماند.
درمان ریشه در چند جلسه انجام میشود؟
بسته به میزان عفونت دندان شما، درمان ریشه ممکن است به ۱ یا ۲ جلسه نیاز داشته باشد. به طور متوسط، درمان ریشه حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد. اگر درمان روی دندان بزرگتر با چندین ریشه انجام شود، ممکن است تا یک ساعت و نیم طول بکشد.
چه زمانی به درمان ریشه دندان نیاز داریم؟
درمان ریشه زمانی ضروری است که باکتری های دهان به پالپ داخل دندان حمله کنند. این معمولاً زمانی اتفاق می افتد که حفره برای مدت طولانی درمان نشود. همچنین اگر دندان در اثر ضربه ترک خورده یا آسیب دیده باشد، ممکن است رخ دهد.
نکات قابل توجه در درمان ریشه دندان
در اینجا چند نکته مهم برای درمان ریشه وجود دارد:
۱. یک دندانپزشک یا متخصص ریشه با تجربه و متخصص در درمان ریشه انتخاب کنید تا بهترین نتایج ممکن را بگیرید.
۲. بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید، از جمله مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن، و تمیز کردن حرفه ای دندان برای جلوگیری از پوسیدگی یا عفونت دندان در آینده.
۳. هر گونه آنتی بیوتیک یا مسکن های تجویز شده را طبق دستور دندانپزشک مصرف کنید.
۴. از هرگونه دستورالعمل پس از درمان که توسط دندانپزشک خود داده می شود، مانند پرهیز از جویدن دندان درمان شده تا زمان بهبودی کامل، آگاه باشید.
۵. برای نظارت بر روند بهبود و اطمینان از ترمیم مناسب دندان در جلسات بعدی شرکت کنید.
به یاد داشته باشید که این نکات دستورالعمل های کلی هستند و مهم است که برای مشاوره شخصی و دستورالعمل های خاص به وضعیت خود با دندانپزشک خود مشورت کنید.
عوارض درمان ناقص ریشه دندان
اگر به یک متخصص خوب مراجعه نکنید، ممکن است زهکشی، ضدعفونی یا پر کردن کانال ها ناقص باشد. در این صورت پس از درمان احساس درد و تورم خواهید کرد و حتی ممکن است دوباره عفونت در دندان ایجاد شود.
توجه داشته باشید که اگر درد و تورم بیش از یک هفته ادامه داشته باشد و با داروهای تجویز شده قابل کنترل نباشد، می توان گفت که درمان ریشه به طور ناقص یا نادرست انجام شده است.
مقالات پیشنهادی:
