علت تلخی دهان چیست و علائم، پیشگیری، درمان کاربردی دارد؟ آیا طعم تلخی در دهان خود احساس کرده اید که بین وعده های غذایی یا صبح شما را آزار می دهد؟ آیا می دانستید که کاهش اشتها می تواند منجر به کمبود مواد مغذی و مشکلات دیگر شود؟ این عارضه بیشتر از چیزی که فکر می کنید شایع است و هر فردی ممکن است گهگاه طعم تلخی را در دهان خود تجربه کند. معمولا پس از شستشوی دهان یا مسواک زدن این احساس تلخ از بین می رود. تغییرات در طعم دهان می تواند ناشی از اتفاقاتی باشد که در بدن شما اتفاق می افتد یا به دلیل سبک زندگی شما. برای درمان تلخی دهان به متخصص مراجعه کنید.
گیرنده های طعمی مختلفی در دهان ما وجود دارد که از جمله آنها تلخی است. به طور معمول این گیرنده ها کار خود را با طعم تلخ، شیرین، ترش و غیره انجام می دهند. غذا. با خوردن غذا طعم آن را تجربه می کنیم; اما گاهی اوقات بعضی از این طعم ها را بدون اینکه غذا بخوریم در دهانمان استشمام می کنیم. تلخی دهان یکی از عوارضی است که ممکن است بارها آن را تجربه کنید و بخواهید دلیل آن را بدانید. در این مقاله با این مشکل بیشتر آشنا می شوید و متوجه می شوید که تلخی در دهان چیست.
تلخی دهان (bitter mouth) چیست؟
وضعیتی که به عنوان دهان تلخ شناخته می شود، در واقع آن چیزی نیست که پس از خوردن یک ماده تلخ اتفاق می افتد. بلکه شامل زمانی است که شما آن مزه را در دهان خود بدون وجود غذا احساس می کنید. تلخی گاهی ساعت ها در دهان باقی می ماند و گاهی این مشکل در زمان های خاصی مثلا بعد از بیدار شدن از خواب بروز می کند. دلایل زیادی وجود دارد که باعث ایجاد تلخی در دهان می شود. گاهی اوقات این عارضه با علائم دیگری همراه است که به پزشک کمک می کند تا علت اصلی را درک کند.
علائم و نشانه‌های تلخی دهان (bitter mouth)
بسیاری از علائم مختلف نشان می دهد که شما مشکل تلخی در دهان خود دارید. گاهی اوقات حتی ممکن است چندین عارضه با هم وجود داشته باشد. برخی از این علائم در زیر مورد بحث قرار گرفته است.
- طعم تلخ در دهان
بارزترین علامتی که در این بیماری مشاهده می شود، طعم تلخ در دهان است. این مشکل بسیار شایع است و اگر بعد از مدتی خالی بودن معده یا پس از مصرف داروی خاصی ایجاد شود، مشکل بزرگی نیست و پس از خوردن یا تمام شدن دوره دارو، خود به خود برطرف می شود. احتمالاً بارها هنگام صبح که از خواب بیدار می شوید این را تجربه کرده اید.
- خونریزی لثه و دهان
گاهی اوقات که دهان تلخ می شود، مشکلاتی مانند خونریزی از لثه و قسمت های داخلی دهان نیز ایجاد می شود. هنگامی که لثه یا دهان عفونی می شود، چنین عوارضی مشاهده می شود. به همین دلیل علت اصلی تلخی دهان می تواند عفونت لثه و دهان باشد و ورود این عفونت به داخل حفره دهان باعث ایجاد این مزه می شود.
- طعم فلزی در دهان
گاهی اوقات فرد از طعمی مشابه طعم زنگ یا فلز در دهان شکایت می کند. این مزه گاهی اوقات طعم تلخی را در دهان انسان ایجاد می کند و ترکیبی از این دو مزه است. مواد موجود در بزاق ممکن است به دلیل بیماری و غذا یا دارو تغییر کنند. در این صورت طعمی شبیه زنگ آهن یا فلز ایجاد می کنند. این مشکل معمولا در افرادی که سوزش دهان یا سرطان دهان دارند دیده می شود.
- ترشح بیش از حد بزاق و تلخی در دهان
اگر چه بیشتر اوقات تلخی دهان به خشکی آن مربوط می شود. اما گاهی این عارضه با ترشح بیش از حد بزاق نیز مشاهده می شود. این بزاق طعم تلخی غیرمعمولی دارد. این مشکل معمولا با عفونت های دهانی رخ می دهد.
- گرفتگی بینی و سینوس
زمانی که تلخی غیر معمول در دهان به مشکلات مهمی مرتبط است که با یک یا چند علامت دیگر همراه است. گرفتگی بینی و سینوس از دیگر علائمی است که با این عارضه عود می کند. به طور کلی می توان گفت که گرفتگی سینوس و بینی در اثر عفونت این نواحی، ماده ای را وارد حفره دهان می کند که دهان را تلخ می کند.
علائم همراه با تلخی دهان
تلخ شدن دهان معمولا با علائم زیر همراه است:
- ازدست‌دادن حس بویایی
- سندرم سوزش سقف دهان یا خارش دهان (خصوصا زبان) که گاهی به لب‌ها و سایر قسمت‌های دهان منتشر میشود.
- احتقان بینی (گرفتگی بینی)
- سایر تغییرات در حس چشایی، همچون طعم فلزی در دهان
- خشکی دهان
- بوی بد دهان
- خونریزی لثه
- ترشح بیش از حد بزاق
- تغییر در حرکات صورت به‌دلیل اختلال در عملکرد عصب‌های صورت
- التهاب یا ورم لوزه‌ها
- علائم مشابه آنفولانزا (خستگی مفرط، تب، گلودرد، سردرد، سرفه، درد).
در برخی موارد، ممکن است طعم بد دهان نشان‌دهنده‌ی یک وضعیت جدی یا مهلک باشد که باید فورا ارزیابی و برطرف شود (همچون بلعیدن یک گیاه سمی یا ماده شیمیایی).
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان هر یک از این علائم را داشتید، فورا به اورژانس مراجعه کنید:
- تغییر در هوشیاری یا گیجی
- مشکل در تنفس، خس‌خس سینه یا تنگی نفس
- ناتوانی در بلع
- فلج یا افتادگی صورت
- لکنت زبان
- ورم ناگهانی دهان، لب‌ها یا زبان
علل ابتلا به تلخی دهان (bitter mouth) چیست؟
دلایل زیادی وجود دارد که چرا ممکن است از دهان تلخ رنج ببرید. بر اساس چگونگی بروز این مشکل و علائم مرتبط با آن، علت آن مشخص می شود. با این حال، بیشتر اوقات این مشکل جدی نیست و بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود یا در زمان هایی مانند بیدار شدن از خواب آن را تجربه می کنند.
مشکلات گوارشی و تلخی در دهان
بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) که به عنوان ریفلاکس اسید نیز شناخته می شود، در اثر برگشت اسید معده به مری ایجاد می شود. صفرا مایعی است که توسط کبد تولید می شود و به هضم غذا کمک می کند. رفلاکس اسید علاوه بر طعم ترش یا تلخ در دهان، باعث سوزش سر دل، درد بالای شکم، حالت تهوع و صدای خشن نیز می شود. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بسیاری از داروهای بدون نسخه و نسخه ای وجود دارند که می توانند این مشکلات را به حداقل برسانند یا از بین ببرند. یکی دیگر از راه های درمان این بیماری پرهیز از غذاهای اسیدی، خوردن وعده های غذایی کم حجم و حفظ وزن مناسب است.
زمانی که معده شما خالی است، چربی سوزی در بدن باعث می شود علاوه بر بوی بد دهان، تلخی روی زبان و دهان خود نیز احساس کنید. به همین دلیل، اغلب صبح زود در دهان خود تلخی خواهید داشت. بنابراین تلخی در دهان و معده ارتباط نزدیکی با هم دارند. اگر مشکلات گوارشی دارید، می توان با یک سبک زندگی سالم این مشکل را اصلاح کرد و تا حد زیادی از مشکلاتی مانند تلخی دهان جلوگیری کرد.
مکمل‌ها و داروها و تلخ شدن دهان
کلسیم، آهن، ویتامین D، مولتی ویتامین ها و ویتامین های دوران بارداری می توانند باعث ایجاد طعم فلزی در دهان شوند، به خصوص اگر به مقدار زیاد مصرف شوند. داروهایی مانند ضد التهاب ها و آنتی هیستامین ها یا داروهای تجویز شده برای دیابت، بیماری های قلبی، بیماری های خودایمنی و آنتی بیوتیک ها نیز می توانند طعم تلخ یا فلزی ایجاد کنند.
زمانی که این علت باعث ایجاد تلخی در دهان فرد شده است، با قطع مصرف این داروها و مکمل ها، مشکل حل شده و دهان به حالت عادی باز می گردد.
تلخی دهان در دوران بارداری
اکثر زنان در دوران بارداری تغییرات هورمونی زیادی را تجربه می کنند. این تغییرات می تواند باعث ایجاد تلخی در دهان و پشت گلو در طول روز به خصوص صبح شود. البته این مشکل معمولا در اواخر بارداری و در برخی افراد پس از زایمان از بین می رود. در پایان بارداری، فشار روی کبد و کیسه صفرا زیاد است. این عامل همچنین می تواند عامل بسیاری از مشکلات تلخ در دهان باشد.
برفک دهان و تلخی آن
یکی از بیماری های رایج دهان که ممکن است بارها در زندگی خود با آن مواجه شوید برفک دهان است. لکه های سفیدی که روی زبان، گلو و دهان رشد می کنند و اغلب بسیار دردناک هستند. این عارضه به دلیل عفونت قارچی در دهان ایجاد می شود. معمولاً سه تا دو هفته طول می کشد تا برفک به طور کامل از بین برود. شیرخشت عامل ایجاد طعم تلخ در دهان است و با حذف آن مزه تلخ دهان از بین می رود. البته تلخی در دهان و سرطان دهان با هم مرتبط هستند. گاهی اوقات تلخی در دهان می تواند ناشی از این نوع سرطان باشد.
کم آبی و طعم تلخ در دهان
یکی دیگر از دلایلی که می تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود، کم آبی بدن است. به خصوص در فصول گرم سال و برای افرادی که خارج از منزل فعالیت دارند مصرف آب بسیار مهم است. آب سموم را از بدن دفع می کند و زمانی که بدن کم آب می شود واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهد. کم آبی بر ترشح بزاق نیز تاثیر می گذارد و این عامل نیز باعث می شود طعم تلخی در دهان خود احساس کنید.
شرایط عصبی و عوارض تلخی در دهان
گیرنده های چشایی مستقیماً به اعصاب مغز متصل هستند. شرایطی که می تواند بر این اعصاب تأثیر بگذارد و باعث تغییر طعم در دهان شود شامل تومورهای مغزی، صرع، زوال عقل و ضربه به سر است. داروهایی که برای درمان این بیماری ها استفاده می شوند نیز می توانند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شوند. از طرفی اختلال در اعصاب مرکزی نیز احساس تلخی کاذب در دهان ایجاد می کند که بسیاری از افراد مبتلا به عوارض عصبی آن را تجربه می کنند.
تغییر در قند خون و تلخی در دهان
دیابت همچنین می تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به قند خون پایین اغلب طعم تلخی را در دهان تجربه می کنند. بنابراین قند خون بالا و پایین می تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود. اما استفاده از برخی داروها برای کنترل قند خون مانند خود متفورمین باعث تلخی طولانی مدت دهان می شود.
استرس و اضطراب باعث ایجاد تلخی در دهان می شود
مشکلات عصبی و تلخی در دهان مرتبط است. وقتی سطح اضطراب و استرس زیاد باشد، می تواند واکنش هایی در بدن ایجاد کند که گاهی اوقات حتی طعم دهان فرد را تغییر می دهد. اضطراب می تواند باعث خشکی دهان شود که به آن خشکی دهان نیز می گویند. این مشکل خود منجر به احساس چسبندگی و خشکی در دهان می شود و محیط دهان را تلخ می کند.
بهداشت نامناسب دهان و دندان
این شایع ترین علت طعم تلخ در دهان است، به خصوص اگر بعد از بیدار شدن از خواب رخ دهد. تجمع بزاق و باکتری روی زبان، دندان و لثه می تواند منجر به بوی بد دهان و تغییر در حس چشایی شود. البته این مشکل با بهبود بهداشت حفره دهان و دندان ها حل خواهد شد.
پیشگیری از ایجاد تلخی دهان چگونه است؟
اگر به دنبال پاسخی برای این سوال هستید که چگونه از شر تلخی و خشکی دهان خلاص شوید، روش های مقابله می تواند در این راه به شما کمک کند. علت این مشکل هر چه که باشد، کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش علائم و از بین بردن تلخی دهان خود انجام دهید. برخی از راه های مقابله با تلخی دهان عبارتند از:
- یک برنامه بهداشت دهان و دندان مناسب داشته باشید. این روال باید شامل مسواک زدن منظم دندان ها و زبان باشد (مطمئن شوید که زبان خود را با دقت مسواک می زنید).
- همچنین برای پیشگیری از عفونت های دهان (مانند بیماری های لثه) روزی یک بار نخ دندان بکشید و دهان خود را با دهانشویه آنتی باکتریال بشویید.
- با نوشیدن آب در طول روز دهان خود را مرطوب نگه دارید. علاوه بر این، جویدن آدامس بدون قند نیز به فعال شدن بزاق کمک می کند.
- برای جلوگیری از آسیب دیدن جوانه های چشایی، سیگار را ترک کنید و از برخی غذاهای تند پرهیز کنید.
- سعی کنید از ظروف غیر فلزی استفاده کنید.
درمان تلخی دهان با بهداشت دهان و دندان
برای رفع تلخی دهان، تمیز کردن دهان و دندان بسیار مفید است. گاهی اوقات تجمع باکتری در اطراف دندان باعث می شود که قسمت های مختلف دهان و دندان دچار عفونت شوند. بهتر است اگر احساس می‌کنید دهانتان تلخ شده است، مسواک بزنید و برای تمیز کردن بین دندان‌ها از نخ دندان استفاده کنید.
علاوه بر دندان ها، تمیز کردن دهان را نیز فراموش نکنید. استفاده از دهانشویه می تواند در این زمینه موثر باشد. رعایت بهداشت دهان و دندان از بروز مشکلاتی مانند خونریزی لثه و عفونت جلوگیری می کند. در بیشتر مواقع، التهاب لثه باعث ایجاد تلخی در دهان می شود. زبان را هم باید تمیز کرد! استفاده از برس زبان در این قسمت برای جلوگیری از تجمع و انتشار باکتری ها در این قسمت از دهان بسیار مفید است.
نکته نهایی در مورد علت تلخی دهان
امیدواریم با مطالعه این مقاله متوجه شده باشید که علت تلخی دهان چیست. حتی زمانی که چیزی تلخ نمی خورید یا نمی نوشید، این یک مشکل نسبتاً رایج است و بیشتر علل آن به راحتی قابل درمان هستند. اگر درمان‌های خانگی نتوانستند مشکل را حل کنند، بهتر است در اسرع وقت از یک متخصص کمک بگیرید.
هنگامی که شما و پزشکتان متوجه شدید که دهان تلخ چیست و درمان را شروع کردید، جوانه های چشایی شما باید به حالت عادی بازگردند و عوارض طولانی مدتی نداشته باشند. اگر متوجه شدید که علامت تلخی دهان چیست و این عارضه مربوط به مشکلات حفره دهان و دندان است، می توانید همین الان از طریق سایت برای معاینه با دکترمتخصص نور شهریار وقت بگیرید.
مقالات پیشنهادی
